On Air Greatest Hits Chris Kinley | 6:00pm - 9:00pm

Abbyr Shen Reesht - Say That Again 28th July 2024

Abbyr Shen Reesht - Say That Again

Sunday, 28 July 2024 - 36 minutes

Shoh diu meeryn 'sy Ghaelg ass claareyn Radio Vannin er y chiaghtin 'sy phodcast shoh, Abbyr Shen Reesht. She Maralyn Crellin ren chebbal Shiaght Laa fastyr Jerdein.

SHIAGHT LAA

Maralyn Crellin as Shiaght Laa.

Va Daniel Quayle goaill ayrn ayns feailley, cloie bit dy chiaull, myr shoh she Owen Williams ren chebbal Kiaull as Cooish fastyr Jeheiney, as magh ass shen fod mayd geaishtagh rish cooishyn Owen, ga nagh vel shin clashtyn y kiaull ass y chlaare.

KIAULL AS COOISH

Kiaull as Cooish, as claare ee vees goll er jannoo eddyr y BBC as Radio Vannin er y voggyl AM, Three-Jeig, Sheyad-Hoght, as y cheayrt shoh cheayll shin Owen Williams chebbal y chlaare shen.

Va Owen marish Phil Gawne 'sy teyrlann neesht son Goll as Gaccan. Ren y chlaare goaill toshiaght lesh clag chooag as paitchey gra Gaelg Aboo!, as ta Phil jannoo arrish jeh shen neesht. Eisht ta Owen gra dy by vie lesh pye soo crouw, as t'ad ny neesht jeu smooinaghyn er reihyn elley dy ghra "by vie lhiam" – "b'laik lhiam", "baillym" - roish my vees Phil cheet er y clane raa reesht, agh lesh reih elley ec y jerrey, "my saillt" ny "my sailliu".

GOLL AS GACCAN

Phil Gawne as Owen Williams ayns Goll as Gaccan.

Ayns yn episode jeh Dracula va ry chlashtyn ayns Claare ny Gael, ta Mina Harker cur er ny deiney dy jannoo loo, my vees eh ry akin oc dy vel ee er chaghlaa wheesh as dy ve cretoor y Chount Dracula, shaghey yn eear phersoonagh myr v'ee, dy jean ad marroo ee as eisht cur-rish y corp marroo eck dy livrey yn annym eck. Ta imnea ec e dooinney sheshey, Jonathan, er shoh as t'eh briaght j'ee vel feme ersyn jannoo loo neesht, as ta shin goaill toshiaght lesh y reggyrt eck dasyn.

"Oh, my veen, dy beagh eh dy vel feme aym er goll er marroo liorish laue erbee, lhig da ve liorish laue echeysyn as ta graih share echey orrym. My Er-lhee Van Helsing, cha nel mee er yarrood y myghin ayd ayns cooish Lucy voght ersyn va graihagh"—ren ee scuirr veih as jiargaghey dy bieau, as ren ee caghlaa y raa eck—"ersyn as va'n cairys share echey dy chur shee jee. My vees yn traa shen çheet reesht, ta mee shirrey erriu dy yannoo cooinaghtyn maynrey jeh ayns bea my ghooinney sheshey dy nee'n laue ghraihagh echeysyn v'ee ren lhiggey seyr mee veih'n smaght agglagh vees orrym."

"Reesht ta mee breearrey!" haink coraa aa-heeanagh yn Olloo. Ren Bnr. Harker mongey, dy firrinagh ren ee mongey, as lesh osney dy relief ren ee lieh-lhie back as dooyrt ee:—

"As nish goo er-lheh myr raaue, raaue nagh nhegin diu jarrood arragh: foddee dy jig yn traa shoh, my vees eh çheet arragh, dy bieau as dy neu-yerkit, as ayns lheid y chooid cha nhegin diu coayl traa erbee ayns jannoo ymmyd jeh'n chaa eu. Ec lhied y hraa foddee dy bee mish hene—cha nee! my vees y traa çheet arragh, bee'm dy feer—ayns co-chialg rish nyn noid nyn'oi eu."

"Yeearree elley;" haink ee dy ve feer trome-chooishagh choud's dooyrt ee shoh, "cha nee slane femoil eh as ymmyrçhagh gollrish yn er elley, agh ta mee geearree shiuish dy yannoo un red er-my-hon, my vees shiu arryltagh." Ren shin ooilley coardail, agh cha loayr peiagh erbee; cha row feme er loayrt:—

"Ta mee geearree shiu dy lhaih magh yn Shirveish son Oanluckey ny Merriu." Ayns shoh v'ee er ny brishey stiagh er liorish sogh ghowin ass y dooinney sheshey eck; as ish goaill y laue echey ayns shen eck, ren ee cummal ee erskyn e cree, as hie ee er: "Shegin diu lhaih magh ee er-my-skyn laa ennagh. Cre erbee vees yn eiyrtys jeh'n stayd agglagh shoh dy reddyn, bee eie millish eh dooin ooilley ny da kuse jin. Ta mee treishteil, my smoo veen, dy jean uss lhaih ee, er-son eisht bee'n choraa ayd's vees 'sy chooinaghtyn aym dy bragh—cre erbee vees taghyrt!"

"Agh o, my veen," ren eh pleadeil, "ta baase foddey voyd."

"Cha nel," dooyrt ee, as ish cummal seose laue rauee. "Ta mee ny s'diuney ayns baase ec y traa shoh na dy beagh trimmid oaie 'syn ooir ny lhie trome orrym!"

"Oh, my ven heshey, vel eh orrym lhaih ee?" dooyrt eh, roish my ren eh goaill toshiaght.

"Yinnagh eh gerjaghey mee, my ghooinney sheshey!" va ooilley myr dooyrt ee; as ghow eh toshiaght er lhaih tra v'ee er n'yannoo aarloo y lioar.

Cre'n aght foddym—cre'n aght foddee peiagh erbee—cur coontey jeh'n reayrt quaagh shen, yn aght v'eh cho trome-chooishagh, cho groamagh, cho treih, cho agglagh; as, marish shen, cho millish. Veagh eer dooyteilagh, nagh vod fakin veg agh cam-arrish jeh firrinys sharroo ayns veg casherick ny ennaghtagh, currit dy lheie 'sy chree echey dy beagh eh er nakin y possan beg shen dy chaarjyn graihagh firrinagh va gliooney mygeayrt y ven-seyr seaghnit trimshagh shen; ny er chlashtyn jeeanid meiygh coraa e dooinney sheshey, choud's lesh sheeanyn cho brisht lesh ennaghtyn dy row eh dy mennick ersyn farkaght, ren eh lhaih magh yn shirveish neu-chramp aalin ass Oanluckey ny Merriu. "Cha—cha noddym goll er—ta fockleyn—as my ch-, my choraa—f-failleil m-mee!"

V'ee kiart 'sy cheeayl eck. S'quaagh myr va ooilley, slane ass cadjinys myr nee eh jeeaghyn dy ve, foddee, eer dooinyn ren gennaghtyn yn tro niartal echey ec y traa hene, ren eh gerjaghey shin dy mooar; as v'eh jeeaghyn nagh row y tostid, ren soilshaghey magh yn aa-vuilley va çheet er Bnr Harker veih seyrsnys yn annym, cho lane dy vee-hreihys da fer erbee jin as va shin goaill aggle roish.

Lioar-laa Jonathan Harker.

Yn wheigoo laa jeig Jerrey Fouyir, Varna.—Daag shin Crosh Charing moghrey yn 12ah, raink shin Paris yn un oie, as ghow shin ny ynnydyn reaghit er-nyn-son er Traen-Tappee y Hiar. Va shin troailt feie'n laa as fud ny hoie, as haink shin dys shoh mysh queig er y chlag. Hie'n Çhiarn Godalming gys Thie y Chonsul dy yeeaghyn row çhellgram er jeet er-e-hon, choud's haink ny fir elley jin gys y thie aaght shoh—"yn Odessus." Foddee dy ren reddyn taghyrt 'sy jurnaa; agh va mish ro jeean dy roshtyn y boayl shoh, dy ve boirit my-nyn-gione. Derrey vees y Czarina Catherine çheet stiagh 'sy phurt cha bee sym aym er veg 'sy clane theihll. Booise da Jee! ta Mina mie, as t'eh jeeaghyn dy vel ee çheet dy ve ny stroshey; ta'n daah çheet er-ash jee. T'ee cadley dy mennick; feie'n jurnaa v'ee ny cadley bunnys y clane traa. Agh roish irree ny greiney as yn lhie-ghreiney t'ee lane-ghooisht as cur geill; as t'eh er jeet dy ve cliaghteey ec Van Helsing dy chur ee fo hypnosis ec lheid ny traaghyn. Ec y toshiaght, va feme er bit dy eab, as v'eh ersyn cur ymmodee cowraghyn harree; agh nish, t'eh jeeaghyn dy vel ee lhiggey lesh çhelleeragh, myr dy beagh ee y cliaghtey eck, as s'goan vel feme er immeeaght erbee. T'eh jeeaghyn dy vel pooar echey ec ny traaghyn er-lheh shoh agh dy gheearree eh, as ta ny smooinaghtyn eck biallagh da. T'eh dy kinjagh briaght j'ee ny foddee ee fakin as clashtyn. T'ee cur freggyrt da'n chied er:—

"Veg; s'dorraghey vees ooilley." As rish y nah er:—

"Foddym clashtyn ny tonnyn lhiantyn rish y lhong, as yn ushtey roie shaghey. Ta carmeish as teaddyn çhionney as ta cruin as slattyn jeestyrnee. S'troshey ta'n gheay—foddym clashtyn ee ayns ny aaraghyn, as ta'n boogh ceau ry-lhiattee y chesh." S'cronnal eh dy vel y Czarina Catherine foast er y cheayn, as siyrraghey er y raad eck gys Varna. Ta'n Çhiarn Godalming kiart er jeet back. Va kiare çhellgrammyn echey, fer dagh laa neayr's ghow shin toshiaght,

ooilley cur yn yn çhaghteraght: nagh vel tuarastyl jeh'n Czarina Catherine er ve currit da colught Lloyd veih boayl erbee. V'eh reaghit echey roish my ren shin faagail Lunnin dy jinnagh y jeantagh echey dagh laa cur çhaghteraght da dy beagh tuarastyl mychione y lhong. Yinnagh eh geddyn çhaghteraght eer mannagh row tuarastyl mychione eck, dy beagh eh shickyr dy row arrey goll er freayll ec kione elley y streng çhellgraph.

Ghow shin jinnair as hie shin dy lhie dy moghey. Laa ny vairagh nee mayd fakin y Lhiass-Chonsul, as reaghey, my vees shin abyl, cosney er-boayrd y lhong cho leah as t'ee roshtyn. Ta Van Helsing gra dy bee'n caa ain dy chosney er-boayrd y lhong eddyr irree ny greiney as yn lhie-ghreiney. Eer my vees y Count goaill ersyn y cummey jeh craitnag, cha nod eh goll harrish yn ushtey roie jeh e yioin hene, as myr shoh cha nod eh faagail y lhong. Er yn oyr nagh lhoys da caghlaa gys cummey deiney gyn çheet fo ourys—as s'baghtal eh dy vel eh geearree shaghney shen—shegin da tannaghtyn 'sy chishtey. My vees, eisht, shinyn dy heet er-boayrd lurg irree ny greiney, bee eh fo'n aigney ain; son fod mayd fosley y kishtey as jannoo shickyr bentyn da, myr ren shen lesh Lucy voght, roish my vees eh doostey. Cha jean yn aigney bee ain bentyn da cooney lesh monney.

---oooOooo---

Maralyn Crellin presents 'Shiaght Laa' this time, and she tells us a little about the history of Yn Chruinnaght. With Daniel Quayle's being absent, it's Owen Williams that we hear in 'Kiaull as Cooish', and Owen is taking part in 'Goll as Gaccan' with Phil Gawne as well. From 'Claare ny Gael' there's another piece from the translation into Manx of Dracula by Bram Stoker.

Subscribe to this podcast