On Air Greatest Hits Chris Kinley | 6:00pm - 9:00pm

Abbyr Shen Reesht - Say That Again 1st September 2024

Abbyr Shen Reesht - Say That Again

Sunday, 1 September 2024 - 24 minutes

Lhig dooin goaill toshiaght lesh meeryn ass Kiaull as Cooish, va ry chlashtyn fastyr Jeheiney. Y cheayrt shoh cha row Daniel Quayle ayns shen dy yannoo eh, agh va claare ry chlashtyn, as 'syn aght cadjin ain ta shin clashtyn ny cooishyn agh gyn veg dy chiaull, ny yeih dy vel enmyn y chiaull ry gheddyn heese.

KIAULL AS COOISH

Fastyr mie diu. She'n jeihoo laa as feed, Mee Luanistyn t'ayn jiu, as s'mie lhiam shiuish y oltaghey gys y chlaare shoh, Kiaull as Cooish, er Radio Vannin AM Three-Jeig, Sheyad-Hoght. Claare ee vees goll er jannoo eddyr yn BBC as Radio Vannin.

01 DOWN THE NORTH – Elizabeth Davidson-Blythe & Daniel Quayle marish Tomas Callister

Cha nod Daniel Quayle ve ayns shoh fastyr jiu, myr shoh ta mee er jeet stiagh dy lhieeney y varney lesh paart dy chiaull. As y chooish? Well, foddym insh diu bit beg mychione ny kiaulleyderyn as ny recortyssyn shoh. Agh myr ta mee er n'yannoo keayrt ny ghaa elley tra ta mee er jeet stiagh son y chlaare shoh ayns ynnyd jeh Daniel, ta mee er n'yannoo ymmyd jeh recortys liorishyn hene, as cheayll shin eshyn er y chlaare vair dy osley y peesh shen, Heese er y Twoaie, veih'n album Raad y Choose, va jeant ec Elizabeth Davidson-Blythe as Daniel, agh cheayll shin neesht Tomas Callister va cloie maroo ayns shen.

Son yn Chruinnaght mleeaney, 'sy chied chuirrey kiaull, she Daniel as Elizabeth va ny kiaulleyderyn toshee er yn ardan 'sy Halley Keead-Blein, as nyn lurg va caa dooin oltaghey possan ass Nalbin, Heisk, ny yeih dy vel Isla Callister ny oltey jeh'n phossan neesht, as ish cheet dy valley reesht gys Purt ny Hinshey dy chloie er-nyn-son 'sy Chruinnaght. Myr shoh lhig dooin eaishtagh rish Heisk, as ayns shoh ta Ada Francis er jeet stiagh dy ghoaill arrane maroo.

02 DIAMONDS – Heisk marish Ada Francis

Yn possan kiaullee Heisk, agh ayns shen va Ada Francis goaill arrane maroo. Ass Doon Edin va Ada Grace Francis hoshiaght, as va ny paarantyn eck cloie kiaull tradishoonagh, as myr shoh tra va Ada foast aeg dy liooar v'ee er n'ghoaill toshiaght er cloie kiaull tradishoonagh er y chlaasagh, as eisht ny s'anmee v'ee cloie y piano as kiaull classicagh. Hooar ee magh dy row eh goaill soylley mooar jeh goaill arrane, as er-lheh snag-chiaull as kiaull annym, as ren ee studeyrys jeh kiaull noa-emshiragh as kiaull ennoil ayns Olloo Scoill y Chashtal Noa, as t'ee mestey ny schleiyn shen eck lesh kiaull tradishoonagh. T'ee baghey as gobbraghey ayns Mancuin 'sy lhing shoh, agh myr cheayll shin, hie ee back gys ny fraueyn Albinagh eck ayns goaill arrane marish Heisk.

As myr shoh gys arraneyder elley ren ayrn y ghoaill 'sy Chruinnaght mleeaney, as shoh dooin nish Richard Trethewey. Ass y Chorn ta Richard as ta'n lught-thie echey er ve 'syn ard faggys da St Austell rish bleeantyn. Shen yn ard v'ad reuyrey magh kaolin, Cray yn Çheen, ta cray vane ghial, as myr shoh lesh ny carnyn mooarey dy chray va troggit seose ass ny sloghyn, v'ad gra roo Alpyn y Chorn. Shoh arrane echey mychione mooinjer da, William as Joe Trethewey, as hie adsyn gys y Chanada, raad haink eh lhieu dy jarroo tra hooar ad palchey argid ayns meain v'ad gra rish, as shoh ennym yn arrane neesht, Meain Trethewey.

03 TRETHEWEY MINE – Richard Trethewey

Richard Trethewey as arrane mychione Meain Trethewey, as shen veih'n album noa echey, Daa Lieh, vees ry gheddyn er vinyl neesht. T'eh gra dy ren eh smooinaghtyn er yn album veih'n toshiaght myr shalee vinyl, agh t'eh ry gheddyn myr jysk cumir neesht.

Lhig dooin cheet back gys yn Ellan hene reesht, as mee ny ghaa er dy henney ren y possan Clash Vooar clou album, Cleaynit ec ny Rollageyn, ny Tayrnit ec ny Rollageyn. Veih shen shoh yn arrane oc mychione Manannan. Shoh cochianglt rish ny eeasteyryn, as shenn phadjer eh ren Sophia Morrison clashtyn veih shenn ven, as eer ec y traa shen va Sophia Morrison gra dy row yn shenn ven shen bunnys cheead blein dy eash, as va'n shenn ven gra dy row y shaner ecksh goaill y padjer shoh. V'ee gra dy row yn ayr eck jannoo ymmyd jeh'n un phadjer, agh liorish yn sheeloghe shen dy row eh er ny chaghlaa beggan, as dy row yn ayr echey cheet er Parick beg er y cheayn ayns ynnyd jeh Manannan beg mac y Leirr, myr va'n shaner eck er n'ghra.

04 MANANNAN – Clash Vooar

Clash Vooar as yn arrane shen cheet er Manannan Mac y Leirr, as ren Sophia Morrison clashtyn shen veih shenn ven, as veagh shen ny sodjey na cheead blein er dy henney nish. Hooar Sophia Morrison hene baase 'sy vlein Nuy Cheead Jeig as Shiaght-Jeig, as v'ee screeu mychione clashtyn y padjer shen mysh shiaght blein roish my dooar ee baase.

Well, er yn oyr dy vel mee er jeet gys reddyn shenn dy liooar, as t'eh jeeaghyn dy row y shenn phadjer goll back ec y chooid sloo three sheeloghe veih bleeantyn s'moghey y feedoo cheeadoo, lhig dooin clashtyn recortys va jeant 'sy vlein Nuy Cheead Jeig – myr shoh recortys va jeant shey feed blein as kiare er dy henney, as v'eh jeant ayns Paris, agh jeh Britaanagh enmyssit Alain-Pierre Guéguen. Shoh yn chied recortys er dy rieau jeh kiaull ass y Vritaan. Va Alain-Pierre Guéguen ayns Paris dy ghoaill ayrn ayns L'Exposition Universelle. V'eh ruggit 'sy vlein Hoght Cheead Jeig, Queig as Daeed. V'eh er n'gholl gys Paris marish y chumraag cadjin echey, cloieder biniou koz enmyssit Francois Bodivit, agh s'treih lhiam gra dy dooar Francois baase choud's v'ad jannoo y cheayrt shen. Agh er yn oyr dy row eh ayns Paris, ren yn Doctor Azoulay recortys jeh cloie y bombarde echey, ec y chooid sloo, gyn caa dy clashtyn eh cloie marish Francois Bodivit, agh ren Alain-Pierre Guéguen cloie kiare carr son gavotte son yn Doctor Azoulay. As shoh ad.

05 QUATRE THEMES DE GAVOTTE – Alain-Pierre Guéguen

Talabarder, shen dy ghra cloieder bombarde Vritaanagh, Alain-Pierre Guéguen, myr va recortys jeant jeh ayns Paris yn trass laa jeig Jerrey Souree, Nuy Cheead Jeig.

Ayns Lorient mleeaney ass-lieh Asturias va daa vraar, Pablo as David Alonso, as t'ad jannoo ymmyd jeh'n ennym Llevólu'l Simiciu. Sorch ennagh dy ghlashtin ta simiciu, as ta ymmodee raaghyn 'syn Asturias cheet orroo. Tra ta red ennagh caillt 'sy thie ta sleih gra " Llevólu'l Simiciu," ren yn Simiciu troggal eh. T'eh jeeaghyn dy ve beggan mitchooragh, as tra ta reddyn goll fragym ny ta reddyn cheet dy ve caillt, shen foill y Simiciu. Myr shoh, shen bun yn ennym ta Pablo as David Alonso goaill. Ayns shoh t'ad jannoo ymmyd jeh recortys liorish Xareu Folk as aa-vestey eh. Shoh Montañesa.

06 MONTAÑESA feat. Caucenus - Llevólu'l Simiciu

Dagh blein myr ayrn jeh'r Eisteddfod Genedlaethol, ta taghyrt ayn t'ad fograghey magh yn album t'er chosney yn aundyr myr Album Cymraeg y Flwyddyn, Album Bretnish ny Bleeaney. Ta'n cohirrey reaghit ec yr Eisteddfod Genedlaethol as BBC Radio Cymru. Mleeaney she'n jeihoo laa bleeaney jeh'n aundyr v'ayn, as ren shey briw reih jeih album dy yannoo seose rolley giare.

Ta albumyn goll er jannoo ayns ymmodee aghtyn 'sy Vretnish, as myr shoh ny keayrtyn she kiaull y theay ta ry chlashtyn – nurree she possan enmyssit Pedair hug laue y varriaght er y cho-hirrey, as ta'n possan shen currit ny smoo da kiaull y theay. Agh mleeaney, she possan enmyssit Cowbois Rhos Botwnnog ren cosney yn aundyr. She balley beg cheerey er y lieh-inshey Llyn ta Rhos Botwnnog, as ayns shen va three braar, Iwan, Aled as Dafydd Hughes, as ghow ad toshiaght er cloie marish caarjyn 'sy phossan shen, Cowbois Rhos Botwnnog. Ta'n album oc enmyssit Mynd a'r ty am dro¸Goll veih'n thie son cosheeaght, as shoh yn arrane ta cur yn ennym echey da'n album.

07 MYND A'R TY AM DRO – Cowbois Rhos Botwnnog

Cowbois Rhos Botwnnog as yn arrane ta cur yn ennym echey da'n album oc, Mynd a'r ty am dro, ren cosney yn aundyr myr Album Cymraeg y Flwyddyn, Album Bretnish ny Bleeaney, ec yr Eisteddfod Genedlaethol va goll er cummal ayns Pontypridd mysh three shiaghtin er dy henney.

Lhig dooin goll back mysh blein dy lieh nish, as shoh ass album va clouit Toshiaght Arree, Feed Cheead as Three as Feed, as she'n possan enmyssit Nodha, as veih'n album oc hug ad er Leodhas, as shoh Dannsa (Puirt-a-beul).

08 DANNSA (PUIRT-A-BEUL) – Nodha

Va shen y possan enmyssit Nodha, va currit er bun liorish Calum Macleod. Hooar eh commishoon myr screeuder aeg y chiaull veih Feailley Snag-chiaull Lancaster 'sy vlein Feed Cheead as Queig-Jeig dy chur cooidjagh peesh, as ren eh lhiassaghey shalee ec y vean jeh v'eh gra rish Leodhas, ennym yn Ellan ayn va'n ayr echey ruggit. Ren Calum gaarlaghey peeshyn er y chlaasagh as goaill arrane – as eshyn flaaoil 'sy Ghaidhlig - as ren Liam Waddle cloie claareyn mair son ny recortyssyn. Lurg shen ren Harry Jones cur stoo lectraneagh stiagh ayns ny recortyssyn. Ta Calum Macleod soit ayns Doon Edin 'sy lhing shoh.

Hie possan dy leih ass Mannin gys Festival Interceltique de Lorient, as ayns shen, goaill arrane lesh possan kiaullee y Vritaan, va keayrtagh da'n Chruinnaght mleeaney, Katell Kloareg. Oltey elley y phossan shen ta cloieder viol enmyssit Yuna Leon. Shoh recortys jeh troor dy leih enmyssit Mara, as ta Mara goaill stiagh Katell as e voir, Brigitte – va Brigitte as Katell 'syn Ellan son yn Chruinnaght mleeaney – Brigitte as Katell, myr va mee dy ghra, as Yuna Leon er y viol, as shoh dooin arrane y cheayrt shoh ayns y Rangish mychione ny Neenyn jeh Lorient.

09 LES FILLES DE LORIENT - Mara

Yuna Leon er y viol marish Katell as Brigitte Kloareg, as er-lhiam dy nee dooinney sheshey Katell, Fred Boudineau, va cur stiagh sheeanyn elley 'sy recortys shen, Les Filles de Lorient.

Choud's ta fys aym bee Daniel ayns shoh reesht yn chiaghtin shoh cheet, Jeheiney yn sheyoo laa, Mean Fouyir. As bee caa diu clashtyn Daniel chebbal Kiaull as Cooish y traa shen eddyr queig as shey pm ayns shoh er Radio Vannin AM Three-Jeig, Sheyad-Hoght. Claare ee vees goll er jannoo eddyr yn BBC as Radio Vannin. As myr shoh, derrey shen, myr ta Daniel gra, gow jee kiarail as slane lhiu.

10 RIP THE CALICO – The Bothy Band

-----

Va David Kinley marish Phil Gawne dy yannoo Kiaull as Cooish fastyr Jedoonee, agh ga dy row meeryn anaasagh ayn, cha row meer er-lheh 'sy Ghaelg, er-lhimmey jeh faaishnys ny hemshyr, myr shoh lhig dooin goll gys fastyr beg y Doonee as Claare ny Gael, aynjee va episode elley ass chyndaays 'sy Ghaelg jeh Dracula liorish Bram Stoker.

Ga dy vel eh cheet dy ve doillee son Mina Harker dy heet dy ve my-neealloo trooid hypnosis, t'ee foast abyl dy insh da'n Olloo Van Helsing bit beg mychione ny ta'n Count Dracula gennaghtyn, as choud's t'eh cheet gys y phurt, Galatz, t'ee gennaghtyn dy vel eh cheet magh ass y chishtey dy ooir echey. Ta nyn gaarjyn fo raad woish Varna, raad v'ad fuirraghtyn ersyn, gys Galatz.

CLAARE NY GAEL

"Ta shiu toiggal, my chaarjyn. Ta eshyn faggys da'n thalloo: t'eh er naagail y chishtey dy ooir echey. Agh t'eh foast dy chosney gys y traie. 'Syn oie foddee dy bee eh ny lhie follit boayl ennagh; agh mannagh vel eh er ny ymmyrkey gys y traie, ny mannagh vel yn lhong bentyn rish, cha nod eh cosney gys y thalloo. Ayns lheid y chooish foddee eh, my vees eh 'syn oie, caghlaa y cummey echey as foddee eh lhiemmey ny getlagh gys y traie, myr ren eh ayns Whitby. Agh my vees yn laa çheet roish my vees eh roshtyn y traie, eisht, mannagh vel eh goll er ymmyrkey cha nod eh scapail. As my vees eh goll er ymmyrkey, eisht foddee dy jean fir ny keeshyn feddyn magh ny t'ayns y chishtey. Myr shoh, ayns aght giare, mannagh vel eh scapail gys y traie noght, ny roish y vadran, bee y clane laa caillt echey. Foddee dy jean mayd eisht roshtyn ayns traa; er-son mannagh vel eh scapail 'syn oie nee mayd çheet ersyn 'sy laa, çheusthie jeh'n chishtey as slane foshlit da'n aigney ain; er-son cha loys da goaill ersyn yn enney feer echey, ny ghooisht as ry akin, er aggle dy bee eh cronnit."

Cha row veg elley ry ghra, myr shoh ren shin fuirraghtyn dy surransagh derrey y vadran; tra foddee dy jinnagh shin feddyn magh tooilley veih Bnr. Harker.

Moghey moghrey jiu ren shin geaishtagh, as imnea bunnys cur shin veih tayrn ennal, son y reggyrt eck my-neealloo fo hypnosis. Va'n stayd dy hypnosis eer ny sodjey ayns çheet na v'eh roïe; as tra haink eh va'n traa er-mayrn derrey slane irree ny greiney cho giare dy ren shin goaill toshiaght er mee-hreishteil. V'eh jeeaghyn dy ren Van Helsing cur e clane annym stiagh 'syn eab; fy yerrey, ayns biallys da'n aigney echey hug ee yn freggyrt eck:—

"S'dorraghey ta ooilley. Ta mee clashtyn ushtey lhiantyn, co-rea rhym, as paart dy yeestyrnee gollrish shen jeh fuygh er fuygh." Ren ee farkagh, as ren y ghrian jiarg seiy neese. Shegin dooin fuirraghtyn derrey yn oie noght.

As shen myr t'eh dy vel shin troailt lesh Galatz as angaaish dy yerkalys ain. Ta shin ry heet eddyr jees as three er y chlag 'sy voghrey; agh hannah, ayns Bucharest, ta shin three ooryn anmagh, myr shoh nagh possible eh dy jean mayd roshtyn derrey foddey lurg irree ny greiney. Er coontey shoh bee daa haghteraght elley ain fo hypnosis veih Bnr. Harker; foddee dy jean fer erbee ny ny neesht jeu soilshaghey magh tooilley mychione ny vees taghyrt.

Ny s'anmee.—Ta'n lhie-ghreiney er jeet as er n'gholl. Dy aighoil haink eh ec traa nagh row veg dy voirey ayn; er-son dy beagh eh er haghyrt tra va shin ayns stashoon, foddee nagh beagh shin er ve abyl dy yannoo shickyr jeh'n chiuney as jeh'n chaa dy ve nyn lomarcan. Ren Bnr. Harker livrey ee hene seose gys pooar yn hypnosis eer ny sloo aashagh na ren ee moghrey jiu. Ta aggle aym dy jean y pooar eck jeh toiggal ny ta'n Count gennaghtyn lheie ersooyl, kiart tra ta feme smoo ain er. T'eh jeeaghyn dou dy vel y sheiltynys eck goaill toshiaght er obbraghey. Choud's t'ee er ve ayns yn stayd my-neealloo roish nish t'ee er vreayll ee hene gys ny nheeghyn smoo neu-chramp. My vees shoh tannaghtyn ayn foddee dy jean eh fy yerrey cur shin er shaghryn. Dy beign smooinaghtyn dy jinnagh pooar y Chount harree lheie ersooyl corrym rish y pooar eck dy hushtey veagh smooinaght maynrey eh; agh ta aggle aym foddee nagh beagh eh myr shen. Tra ren ee loayrt, va ny fockleyn eck myr raa dorraghey:—

"Ta red ennagh goll magh ass; foddym gennaghtyn eh goll shaghrym gollrish geay feayr. Foddym clashtyn, foddey ersooyl, sheeanyn co-vestit—myr dy beagh deiney loayrt ayns çhengaghyn joarree, ushtey tuittym dy keoie, as y gullal jeh moddee oaldey." Ren ee scuirr veih as v'ee er creau kiart ny trooid, ayns aght va çheet dy ve ny stroshey rish shallid ny ghaa, derrey, fy yerrey, v'ee er creau myr dy beagh y palsee urree. Cha dooyrt ee veg elley, eer gyn freggyrt da feyshtyn mainstyragh yn Olloo. Tra ren ee doostey veih'n stayd my-neealloo, v'ee feayr, as lane skee, as liasstagh; agh va'n aigney eck gastey dy bollagh. Cha dod ee cur cooinaghtyn er veg, agh vrie ee ny va grait eck; tra v'eh inshit jee, ren ee sur-smooinaghtyn er dy dowin rish tammylt liauyr as ayns tostid.

30 Jerrey Fouyir, 7 a.m.—Ta shin faggys da Galatz nish, as foddee nagh bee traa aym dy screeu ny s'anmee. Va shin ooilley jeeaghyn magh dy imneagh son irree ny greiney moghrey jiu. As fys echey jeh'n doilleeid va bishaghey jeh cur ee ayns stayd my-neealloo trooid hypnosis, ghow Van Helsing toshiaght er ny cowraghyn echey ny s'moghey na va cadjin. Agh cha daink veg lhieu derrey y traa cadjin, tra ren ee livrey seose ee hene lesh doilleeid eer ny smoo, veg agh minnid roish my dirree y ghrian. Cha row traa erbee caillt ec yn Olloo ayns cur feysht; haink y freggyrt eck lesh y vieauid cheddin:—

"S'dorraghey ta ooilley. Ta mee clashtyn ushtey cassey faggys dou, jeeragh rish my chleayshyn, as y jeestyrnee jeh fuygh er fuygh. Ta maase geamagh foddey voym. Ta sheean elley ayn, fer quaagh gollrish—" Ren ee scuirr veih as haink ee dy ve bane, as ny s'baney foast.

"Immee royd; immee royd! Loayr, ta mee cur sarey dhyt!" dooyrt Van Helsing ayns coraa angaaishagh. Ec y traa cheddin va mee-hreishteil 'sy çhilley echey, er yn oyr dy row y ghrian v'er nirree jannoo jiarg eer eddin ghlass Vnr. Harker. Doshil ee e sooillyn, as ren shin ooilley moostey choud's dooyrt ee, dy millish as v'eh jeeaghyn dy row ee gyn imnea erbee:—

"Oh, Olloo, cre'n fa t'ou shirrey orrym dy yannoo shen as ta fys ayd nagh voddym? Cha nel cooinaghtyn aym er veg." Eisht, lurg jee fakin y cummey dy yindys ayns nyn eddinyn, dooyrt ee, as ish çhyndaa veih'n derrey yeh gys y jeh elley jin lesh shilley boirit:—

"Cre ta mee er n'ghra? Cre ta mee er n'yannoo? Cha nel fys aym er veg, agh dy row mee my lhie ayns shoh, lieh my chadley, as cheayll mee oo gra 'Immee royd! Loayr, ta mee cur sarey dhyt!' V'eh jeeaghyn dy ve cho aitt dy chlashtyn oo cur sarey dou, myr dy beign my phaitchey mitçhooragh!"

"Oh, Ven-seyr Mina," dooyrt eh, dy trimshagh, "she prowalys eh, my vees feme er prowalys, jeh wheesh as ta mee cur graih as onnor dhyt, tra foddee fockle myr vondeish dhyt, focklit magh smoo jeean na v'eh rieau, jeeaghyn dy ve cho quaagh er y fa t'eh dy chur sarey jeeish ta mee goaill moyrn ass ve biallagh jee!"

Va ny feddanyn feiyral magh; va shin çheet faggys da Galatz. Va shin ayns stayd greesit lesh imnea as jeeanid.

Lioar laa Mina Harker.

30 Jerrey Fouyir.—Ren Mnr. Morris cur-lesh mee gys y thie aaght ayn va ny shamyryn ain er ve reaghit liorish çhellgraph, as eshyn y fer oddagh ad ny share jannoo fegooish, er yn oyr nagh vel eh loayrt çhengey yoarree erbee. Va ny couyryn ain skeaylt magh son y chooid smoo 'syn aght as v'ad ayns Varna, agh dy ren yn Çhiarn Godalming goll gys y Lhiass-Chonsul, er y fa foddee dy jean y keim echey jannoo seose barrant çhelleeragh jeh sorçh ennagh da'n er oik, as driss smoo ve orrin. Hie Jonathan as yn daa er-lhee gys y jeantagh lhuingey dy gheddyn magh fysseree mychione roshtyn y Czarina Catherine.

-----

Chyndaays 'sy Ghaelg jeh Dracula liorish Bram Stoker, as ta shin clashtyn episodeyn ass yn

skeeal shen dagh shiaghtin ayns Claare ny Gael eddyr shey pm as shiaght pm fastyr beg yn Doonee.

Shen eh, eisht veih Abbyr Shen Reesht, myr shoh slane lhiu.

Subscribe to this podcast